Ziarnówka blada

Ziarnówka blada
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	incertae sedis
Rodzaj	ziarnówka
Gatunek	ziarnówka blada
	Nazwa systematyczna
	Cystoderma carcharias (Pers.) Fayod; Annls Sci. Nat., Bot., sér. 7 9: 351 (1889)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ziarnówka blada (Cystoderma carcharias (Pers.) Fayod) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1797 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus carcharias. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1889 r. Victor Fayod, przenosząc go do rodzaju Cystoderma^[1].

Ma ponad 10 synonimów. Niektóre z nich^[2]:

Agaricus carcharias Pers. 1797
Agaricus granulosus var. carcharias (Pers.) Fr. 1838
Lepiota carcharias (Pers.) P. Karst. 1879
Lepiota granulosa var. carcharias (Pers.) P. Kumm. 1871

Łacińska nazwa gatunkowa carcharias oznacza „szorstki”, „z szorstką powierzchnią”^[3]. Nazwę polską (ziarnówka blada) podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968^[4]. W atlasach grzybów czasami używana jest też nazwa ziarnówka biała^[3].

Morfologia

Kapelusz

2–6 cm średnicy. Początkowo wypukły, potem stożkowato-dzwonkowaty, w końcu płaski, zazwyczaj z podwiniętym brzegiem i garbkiem pośrodku. Powierzchnia drobnoziarnista, o barwie od brudnobiałej do jasnoszarej, przeważnie z różowawym odcieniem. Brzeg jest biały i często z resztkami osłony^[5].

Blaszki

Wąskie, przyrośnięte, gęste, cienkie, z międzyblaszkami. Białe, z wiekiem nieco żółkną^[3].

Trzon

7 cm wysokości, 0,8 cm grubości. Posiada lejkowaty pierścień, z białawą, gładką stroną górną i szarawą dolną. Powyżej strefy pierścienia biały i gładko włóknisty, pod pierścieniem barwy kapelusza i ziarnisto łuskowaty^[3].

Miąższ

Blady, o zapachu kurzu i obrzydliwym smaku^[3].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki elipsoidalne, białe, amyloidalne, o rozmiarach 4–5,5 × 3 µm^[6]

Występowanie i siedlisko

Ziarnówka blada występuje dość pospolicie w Ameryce Północnej, Europie oraz w Azji na obszarach o klimacie umiarkowanym^[6]. W Polsce jest pospolita^[4].

Grzyb saprotroficzny^[4]. Rośnie na ziemi w lasach, głównie iglastych, oraz na wrzosowiskach, najczęściej w igliwiu lub wśród mchów i szczątków roślinnych. Owocniki wytwarza od września do listopada^[5].

Znaczenie

Grzyb niejadalny ze względu na nieprzyjemny smak i zapach^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-10-18] (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ewald Gerhardt: Przewodnik – grzyby. Warszawa: Multico, 2004. ISBN 83-7073-084-1.
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ ^a ^b Mycotaxon, vol. VXXXVI, s. 455–473. [dostęp 2014-03-03].

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2020-10-18] (ang.).

[2] Species Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).

[Gerhardt-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ewald Gerhardt: Przewodnik – grzyby. Warszawa: Multico, 2004. ISBN 83-7073-084-1.

[checklist-4] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[wag-5] Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[mycotaxon-6] Mycotaxon, vol. VXXXVI, s. 455–473. [dostęp 2014-03-03].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]